پرسش و پاسخ (ترس کودک)

سوال یه مادر عزیز :من يه دختر ١٣ ماه دارم كه خيلي ترسو هست وقتي جاروبرقي يا سشوار يا ماشين لباسشويي روشن بشه و من كنار نباشم حسابي وحشت ميكنه و ميزنه زير گريه من در اين رابطه خيلي كارها انجام دادم مثلا سوار جاروبرقي كردمش ولي مي ترسه وهيچ فايده اي نداشته لطفا در اين مورد كمكم كنيد .

الهه مامان روشا جون نظر خوبی داده : دختر منم مثل فرزند همین مادر از همه وسایل صدا دار میترسید.از آلارم یخچال گرفته که خیلی ضعیفه تا سه شوآر و جار برقی.منم دقیقا همونطوری که شما اینجا توضیح دادید یک دفعه فرزندم رو با اون وسیله روبه رو نمیکردم مثلا جاروبرقی رو به صورت خاموش از هم باز میکردم هر دفعه با یه قسمتش بازی میکردم بعد دوتا دوتا کنار هم گذاشتم و با اون بازی کردیم بعد تمام این قطعات مثل برس و لوله و خرطومی و ... تبدیل به جاروبرقی شدن و بدون صدا با اون بازی کردیم بعدشم که جارو رو راه انداختم آروم از لباس دخترم شروع کردم و اون مکش رو بوس تلقی کردم و گفتم چه مهربونه لباس روشا رو بوس میکنه بعد لباس تو تنش و ... همین طور ادامه دادم تا ترسش ریخت.

جواب در ادامه مطلب

 از شش ماهگی تا ۲ سالگی

به‌این دلیل در مورد قبل از شش ماهگی حرفی نزدیم که اصولا بچه‌ها تا شش ماهگی چندان بین غریبه و خودی تفاوتی قایل نیستند که بخواهند از چیز یا آدم غریبی بترسد. اما بعد از شش ماهگی ترس از آدم‌های غریبه و موقعیت‌های ناآشنا ترسی طبیعی است. اما اگر ترس بیش از حد و خاص باشد، مثلا ترس از صدای جارو برقی یا ترس از توپ‌ها و اسباب بازی‌های پشمالو، بهتر است درمان شود. زیرا ‌این ترس‌ها مانع خلاقیت کودک می‌شوند. در ‌این سنین کودک کنجکاو است و می‌خواهد با چشم و دست و دهان، محیط اطرافش را بشناسد. این ترس‌های غیر طبیعی باعث می‌شود میزان این کنجکاوی‌ها کمتر شود و در نتیجه خلاقیت کودک کاهش یابد.

ترس از صداهای بلند و گوش خراش، هیولاها و غریبه ها و یا سایر چیزها و اتفاقات قسمتی از کودکی به شمار می آیند. اما از آنجا که این ترسها موجب استرس کودکان و نیز ناراحتی والدین می شود نمی توان آن را دست کم گرفت.
ترس به عنوان مرحله ای طبیعی از رشد کودک اهمیت زیادی دارد. زیرا این ترس نشان دهنده گستره شناخت کودک از دنیای اطراف است. کودک کم کم دنیا را می بیند و تحلیل می کند و در نتیجه نسبت به دنیا و تغییرات آن واکنش نشان می دهد. یکی از این واکنش ها نسبت به دنیا حس ترس و واهمه است.
خوشبختانه اکثر ترسها قابل پیش بینی و در مراحل پائین هستند و با اندکی ملاحظه و دقت می توانید به کودکتان کمک کنید تا مراحل ترس را پشت سر گذاشته و کودکی را با آرامش بیشتر بگذراند.


مغز و اعصاب کودکان به طور قابل ملاحظه ای در طول ۲ سال نخست زندگی ایشان رشد می کند و آنان با سلسله بسیار حساس اعصاب خود دنیا را حس می کنند. در حقیقت ساختار عصبی نوزادان ناتمام و همچنان درحال رشد است و به همین علت نمی توانند حوادث دنیای اطراف خود را تحلیل و تفسیر کنند و به هیمن دلیل قادر نیستند علت صداهای بلند را کشف کنند و این موجب ترس آنان می شود. از اینرو وقتی اقوام و آشنایان با ملایمت نوزاد شما را در آغوش می گیرند وی دچار ترس و وهم نمی شود ولی به محض آن که این کار با سرعت بیشتری انجام گیرد وی با حس افتادن روبرو شده و گریه می کند. لذا در جریان دعوا با شنیدن صدای بلند نوزاد به گریه می افتد.
در طی شکل گیری و رشد سیستم عصبی، نوزاد کم کم دنیای اطراف خود را می شناسند و ترس های جدیدی برای وی ایجاد می شود.
در حدود ۸ تا ۱۰ ماهگی نوزاد، تفکر ثبات اشیا به معرض ظهور می رسد. در راستای همین تفکر به محض آن که اشیاء از دایره دید نوزاد خارج می شوند، او دیگر آن ها را به یاد نمی آورد.
ولی بعداز گذر نوزاد از ۱۰ ماهگی او کم کم اشیاء را در ذهن خود ثبت می کند.
بدین گونه است که حتی بعداز خروج اشیا از دامنه دیدش نوزاد همچنان آنها را به یاد خواهد داشت. به همین علت وقتی پدر و مادر برای مثال از اتاق خارج می شوند، نوزاد به دنبال آنها می گردد و می خواهد بداند آنها به کجا رفته اند و چه وقت باز می گردند.

شیوه کاهش ترس : چگونه باید با کودک ترسو برخورد کرد ؟ چگونه می توان ترس از او را از بین برد یا حداقل کاهش داد ؟ برای یافتن پاسخ این سئوالات باید به نکات زیر توجه کرد :

- هرگز کودک به به خاطر ترسش ، مسخره نکنید .

- او را مورد تهدید و سرزنش قرار ندهید .

- از گفتن جملاتی نظیر:"خجالت آور است، تو دیگر بزرگ شده ای " یا " ببین، مگر من می ترسم؟ "جدا" بپرهیزید .

- با او درباره افراد شجاع صحبت کنید و برایش قصه هایی تعریف کنید که قهرمان آنها کودکانی شجاع هستند.

- نزد او از افراد ترسو انتقاد کنید و رفتار آنها را زشت بشمارید.

- تا جایی که می توانید او را به مهر و علاقه خودتان نسبت به او مطمئن سازید.

- او را از نظر بدنی و مزاجی تقویت کنید، زیرا عدم قدرت بدنی، توانایی و مقاومت فرد را کاهش می دهد.

- هرگاه عملی شجاعانه، هر چهقدر هم کوچک، از او سر زد، وی را تشویق کنید.

- هرگز از او توقع انجام کاری را که بیش از حد تواناییش است نداشته باشید .

- برای غلبه برترس ؛ چاره ای جز روبه رو شدن با آن نیست. بنابراین کودک را با چیزی که از آن می ترسد، روبه رو کنید و کوشش نکنید او را از آن دور نگاه دارید، مثلا" اگر از تاریکی می ترسد، سعی نکنید با روشن گذاشتن چراغ اتاقش مشکل را حل کنید.

- برای از بین بردن ترس کودک هرگز او را ناگهان با چیزی که از آن می ترسد روبرو نکنید ، مثلا" اگر کودک از آب می ترسد، هیچ گاه او را ناگهان در حوض یا استخر یا دریا رها نسازید، بلکه همیشه او را کم کم با موقعیت ترسناک آشنا سازید، به طور مثال ابتدا با او به کنار حوض استخر یا دریا بروید و غذا بخورید و بازی کنید، بعد وارد قسمت کم عمق آب شوید و پاهایتان را بشویید و با او آب بازی کنید. سپس همراه او شنها یا سنگاهای ریز و براق دریا را بیرون بیاورید و همین طور ادامه دهید. زمانی متوجه خواهید شد که او بدون وحشت در آب شنا می کند.

- همیشه او را زمانی که شرایط مطلوبی دارد و سالمت و سرحال است با چیزی که از آن می ترسد روبرو کنید .

- در مقابل کودک ترسو، صبور باشید و عجله ای برای از بین بردن ترسش نداشته باشید.

- از بین بردن یا کاهش ترس کودک به زمان احتیاج دارد. این را را باید قدم به قدم طی کرد، یعنی، تماس کودک را با چیزی که از آن می ترسد، بتدریج بیشتر کرد. توجه داشته باشید که تا کودک به مرحله ای عادت نکرده است، وارد مرحله بعدی نشوید. هرچه ترس کودک شدیدتر باشد، زمان بیشتری را باید برای کاهش و از بین بردن ترس صرف کنید.

- علت ترس را بیابید. گاهی اوقات شناخت علت می تواند کمک بزرگی در تخفیف ترس بکند، ولی همیشه کافی نیست.

- رفتار عاقلانه و خونسردانه پدر و مادر در برخورد با شرایط خطرناک نمونه ای از رفتار صحیح در موقعیتهای خطرناک را به کودک نیشان می دهد. بنابر این سعی کنید برای کودک خود الگوی مناسب باشید.

در صورتی که ترس کودک آن قدر شدید بود که با به کارگیری این روشها موفق به از بین بردن یا کاهش آن نشدید، حتما" به روانشناس کودک یا متخصص تعلیم و تربیت مراجعه کنید و مشکلتان را با او در میان بگذارید.