شاید تا بحال در مورد نیمکره های مغز مطالبی شنیده باشید. اما آیا می دایند نیمکره های چپ و راست میتوانند چه نقشی را در یادگیری داشته باشند؟
شاید تا بحال در مورد نیمکره های مغز مطالبی شنیده باشید. اما آیا می دایند نیمکره های چپ و راست میتوانند چه نقشی را در یادگیری داشته باشند؟ آیا تا بحال درست می آموختیم؟ و یا اینکه چطور می شود که بعضی ها مطالب را بخوبی یاد می گیرند و در زمان مناسب، آن مطالب را بخوبی به یاد می آورند که به اصطلاح می گوییم حضور ذهن خوبی دارند.
قبل از پاسخ به سوالات بالا بهتر است شناخت جزئی از نیمکره های مغز و نحوه عملکردشان داشته باشیم. بحث تقسیم بندی مغز به دو نیمکره چپ و راست، اولین بار توسط روانپزشک آمریکایی راجر اسپری در اوخر دهه ۱۹۵۰ مطرح شد. بر این اساس، مغز ما دارای دو نیمکره چپ و راست میباشد و وظایف و اعمال مغز بین این دو نیمکره تقیسم می شوند.
نیمکره های مغز
بسیاری از خصوصیتهای فردی ما به نیمکرههای راست و چپ مغزمان بستگی دارند و بسته به این كه كدام یك از این دو توانمندتر باشند یا شما برای توانمندتر كردن كدام یك از آنها بیشتر تلاش كنید، نوع موفقیتهای شما در زندگی رقم میخورد.
از همه مهمتر این است كه بدانید اگر برای افزایش توانمندیهای این دو نیمكره تلاش نكنید، ممكن است با گذشت زمان دچار افت كاركرد شوید.
بزرگترین بخش مغز مخ است كه از دو نیمكره ظاهراً شبیه به هم تشكیل شده است.
دانشمندان در گذشته معتقد بودند عملكرد این دو نیمكره نیز مثل ظاهرشان به هم شبیه است اما بعدها به این نتیجه رسیدند كه وظیفه هر نیمكره با نیمكره دیگر متفاوت است. هر انسانی توانمندیهایی دارد كه با پرورش دادن و شكوفا کردنشان میتواند در زمینههای مختلف زندگی موفق شود، این كه شما چه نوع توانمندیهایی داشته باشید بسته به میزان فعال بودن نیمکرههای مغزی شماست، یعنی بسته به این كه نیمكره راست مغز فعالتر باشد یا چپ ، نوع توانمندیها، علایق و رفتارهای افراد متفاوت است.
آشنایی با تفاوت میان مغز راست و مغز چپ
نیمکره راست مغز عضلات سمت چپ بدن را کنترل میکند، در حالیکه نیمکره چپ عضلات سمت راست بدن را کنترل میکند. به خاطر این نحوه ارتباط عصبی است که آسیب به یک طرف مغز بر نیمه مخالف بدن اثر میگذارد.
به طور کلی نیمکره چپ نقش اصلی را در زبان یا گفتار به عهده دارد؛ پردازش چیزهایی که میشنویم و انجام اغلب عملیاتی که برای سخن گفتن لازم است، به عهده نیمکره چپ است. نیمکره چپ همچنین مسئول منطق و محاسبات دقیق ریاضی است. هنگامی که شما یک واقعیت را به یاد میآورید، مغز چپ شماست که آن را از حافظه شما بیرون میکشد.
نیمکره راست مغز عمدتا مسئول تواناییهای درک فضایی، شناخت چهره و پردازش موسیقی است . نیمه راست مغز همچنین به ما کمک میکند تا تصاویر دیداری را درک کنیم و آنچه را میبینیم تشخیص دهیم. نیمکره راست در زبان هم نقش دارد، به خصوص در مورد فحوای کلام و لحن صحبت کردن دیگران.
نیم کره چپ مغز اطلاعات را به صورت خطی و همراه با جزئیات پردازش میکند. در حالیکه نیمکره راست بر اساس خلاقیت حافظه حسی و احساس عمل می کند. نیمکره چپ برای صحبت کردن نوشتن و انجام معادلات ریاضی استفاده می شود در حالیکه نیمکره راست موسیقی را فرا می گیرد و تن ها و صداهای مختلف را تشخیص می دهد.
نیمکره چپ مغز به کمک واقعیتهای قابل لمسی که از طریق حواس پنج گانه دریافت می شوند فعالیت می کند. بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی و حس لامسه. نیمکره راست فرکانس امواج ظریف نور، صدا، فکر، احساس و جاذبه و کشش که معمولا به وسیله حواس پنج گانه قابل درک نیستند، را تشخیص می دهد.
نیمکره های چپ و راست مغز و نقش آنها در یادگیری
از کودکی و از زمانیکه وارد مدرسه شدیم بخوبی از نیمکره چپ برای یادگیری استفاده کردیم. تکرار تکرار و تکرار! و متاسفانه این سیستم در دانشگاه هم ادامه پیدا کرده و ما باز هم صرفا از طریق تکرار آموختیم. پس تعجبی ندارد اگر بسیاری از مطالب مدرسه و دانشگاه را بخاطر نمی آوریم چراکه تکرار یک مطلب کمک میکند که آن مطلب فقط در حافظه کوتاه مدت ما جای بگیرد. بله تکرار، یکی از راههای استفاده از نیمکره چپ در یادگیری میباشد که برای یادگیری مطالبی که نیاز به حافظه کوتاه مدت دارند مناسب است.
استدلال منطقی و ریاضی وار یا به اصطلاح فرموله شده، نیز از راههای سنتی یادگیری می باشد. یادگیری در فرمت اگر و اماها، قاعده ها، مقید شدن بیش از حد به بایدها و نبایدها. استفاده از این روش تنها برای شروع یادگیری یک مطلب مناسب بوده و در بلند مدت مانع بزرگی در برابر خلاقیت میباشد. بخصوص در آموزش موسیقی (و کلا آموزش هنر) بهتر است بعد از مدتی که اصول و و قواعد موسیقی آموزش داده شد، مسائلی آموزش داده شود که هنرجو را به سمت خلاقیت سوق دهد و به اصطلاح ماهیگیری آموزش داده شود. آموزش فقط از طریق نیمکره چپ فقط برای مدت کوتاهی ما را به مهارت می رساند آن هم با کیفیتی پایین تر از آن چیزی که واقعا میتوانیم.
استفاده از نیمکره راست در یادگیری، همیشه برای ما ماندگارتر و لذتبخش تر بوده است. شاید شما همین الان شعری را که از دوران کودکی حفظ کرده اید، بخاطر داشته باشید، یا بعضی از آهنگهایی که گوش کرده اید، و یا مثلا تصویری از مکانی که در کودکی به آنجا رفته اید. نیمکره راست، اطلاعاتی را که ماهیت نیمکره راستی دارند مانند تصویر، آهنگ کلام، موسیقی، قیاس و… بخوبی در حافظه بلندمدت ما ثبت میکند و حتی هر زمان که ما نیاز به آن داریم به کمک ما می آید و با تداعی کردن آن تصویر، صدا یا موسیقی تمام آن مطلب را بخاطر ما می آورد. امروزه از تصاویر خلاقانه در تبلیغات استفاده میشود که از دو عنصر تصویر و خلاقیت برای بخاطر سپردن دائمی آن تبلیغ بخوبی بهره می برند.