هفت شگفت انگیز

آدمی در هر آن، اطلاعات فراوانی را حس می کند و همه ی آن ها را در حافظه ی حسی خود ثبت می کند...

با این حال تنها اطلاعاتی که مورد توجه مان قرار می گیرند حفظ می شوند. به سخن دیگر، آن بخش از اطلاعات موجود در حافظه ی حسی که مورد توجه قرار می گیرند وارد حافظه ی کوتاه مدت می شوند، ولی بقیه ی اطلاعات از این حافظه حذف یا فراموش می شوند. پس نخستین عامل مهم در یادگیری توجه یا دقت است، یعنی تمرکز انتخابی بر روی بخشی از اطلاعات که به حافظه ی حسی وارد می شوند.
حافظه ی کوتاه مدت بیشتر به صورت یک تدبیر ذهنی برای رفع نیازه های آنی عمل می کند و مهمرین فایده اش این است که به ما امکان می دهد تا اطلاعات را برای مدتی که نیاز داریم در ذهن نگه داریم. به همین سبب طول مدت نگهداری مطالب در حافظه ی کوتاه مدت بسیار مختصر است. این مدت برای رفع نیازهای آنی انسان کفایت می کند. مثلاً وقتی که مادر دفترچه ی تلفن شماره ای را می بینیم، مدت 15 تا 30 ثانیه کافی است تا قلم و کاغذ برداریمو شماره ی مورد نظرمان یادداشت کنیم. یا هنگام مطالعه، از لحظه ای که اولین کلمه ی یک جمله را می خوانیم تا زمانی که به پایان جمله می رسیم مجموعه ی کلمات جمله را در حافظه نگه می داریم تا این که جمله را درک نمائیم و بعد بلافاصله کلمات را از یاد می بریم.
گنجایش این حافظه 2+ 7 ماده اطلاعات برآورد شده است. یعنی افراد می توانند در یک زمان 2+7 یعنی 9 ماده اطلاعاتی را در حافظه ی کوتاه مدت خود نگهداری نمایند، در حالی که بعضی دیگر قادر به حفظ تنها 2- 7 یعنی 5 ماده اطلاعاتی هستند.
حافظه ی کوتاه مدت را تقویت کنیم
1. به هنگام درخواست از کودکان، به تدریج چندین درخواست از آن ها داشته باشید. مثلاً: لطفاً از اسباب بازی هایت، خرس سفید، و ماشین قرمز را برام بیاور! بعد از موفقیت کودک می توانید یک درخواست به درخواست هایتان اضافه کنید و این بار 3 درخواست داشته باشید.
2. 2 یا 3 شیء و یا اسباب بازی از یک نوع، مثلاً وسایل آشپزخانه، یا انواع عروسک و ... را در اختیار کودک قرار دهید. از کودک بخواهید بعد از این که خوب و با دقت به آن ها نگاه کرد، چشمانش را ببندد. حال از فرصت استفاده کنید و یکی از آن ها را پنهان کنید. از کودک بخواهید چشمانش را باز کند و بگوید کدام عروسک و یا شیء برداشته شده است؟ اگر کودک نتوانست حدس بزند دوباره این فرصت را به او بدهید تا دقت کند و بعد مجدد این عمل را تکرار کنید. در صورت موفقیت کودک، یک شیء و یا عروسک به مجموعه اضافه کنید و این روند را ادامه دهید.
3. از کارت های تصویری استفاده کنید و به مانند مورد بالا این بازی را ادامه دهید.
4. به هنگام دیکته گفتن، سعی کنید حداقل 5 کلمه را پشت سر هم بگوئید و از دانش آموز بخواهید پس از شنیدن، دیکته ی کلمات را بنویسد.
5. به کمک کاغذهای رنگی دایره هایی به قطر 20 تا 30 سانتی متری تهیه کنید.
• تصاویری را در مرکز این کاغذها بچسبانید.
• تصاویر را به کودک نشان دادید و 3 یا 4 تا از دایره ها را در سطحی صاف پخش کنید، به طوری که تصویر چسبانده شده دیده نشود.
• موسیقی را پخش کنید و از کودک بخواهید بر روی این دایره ها قدم بگذارد. و یا جفت پا بپرد و ...
• به محض قطع موسیقی کودک نیز می بایست از حرکت بایستد.
• پس از قطع موسیقی و از حرکت باز ماندن کودک از او بخواهید تصویر زیر دایره ای که بر آن ایستاده را حدس بزند.
محمود حکیمی